Tin học 10 Kết nối tri thức Bài 9: An toàn trên không gian mạng
Tin học lớp 10 Bài 9: An toàn trên không gian mạng
A. Lý thuyết Tin học 10 Bài 9: An toàn trên không gian mạng
1. Một số nguy cơ trên mạng
- Mạng là môi trường giao tiếp nhanh chóng, thuận tiện nhưng ẩn chứa nhiều nguy cơ gây mất an toàn thông tin.
- Một số nguy cơ mất an toàn trên mạng:
+ Tin giả và tin phản văn hóa như tình tiết man rợ của một vụ án, …
+ Lừa đảo trên mạng.
Ví dụ: Kẻ xấu lấy ảnh, tin tức trên trang facebook của một người để lập một trang giống hệt rồi kết bạn với bạn của nạn nhân giả mạo vay tiền.
+ Lộ thông tin cá nhân.
Ví dụ: Khi lộ tài khoản ngân hàng tài khoản ngân hàng có thể mất tiền khoản.
+ Bắt nạt trên không gian mạng.
Ví dụ: Mức thấp là xỉ vả, lăng nhục. Mức cao là đe dọa thông tin cá nhân, đưa tin bịa đặt, vu khống, thậm chí tống tiền hoặc ép buộc làm điều xấu.
Các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân:
+ Không ghi chép
thông tin cá nhân ở những nơi mà người khác có thể đọc.
+ Giữ cho máy tính
không bị nhiễm các phần mềm gián điệp.
+ Cẩn trọng khi truy
cập mạng qua wifi công cộng vì hầu hết những trạm wifi công cộng không mã hoá
thông tin khi truyền.
+ Nghiện mạng.
Ví dụ: Dành quá nhiều thời gian chơi game đến mức gây nghiện, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.
Một số biện pháp phòng chống hành vi bắt nạt:
+ Không nên kết bạn dễ dãi qua mạng.
+ Không trả lời thư từ hay tin nhắn, không tranh luận với kẻ bắt nạt
trên diễn đàn.
+ Hãy lưu giữ tất cả các bằng chứng.
+ Hãy chia sẻ với bố mẹ hoặc thầy cô.
+ Khi sự việc nghiêm trọng hãy báo cho cơ quan công an kèm theo bằng
chứng.
- Một số biện pháp phòng bảo vệ người dùng mạng:
+ Chỉ truy cập các trang web tin cậy, cảnh giác với các thông tin giả.
+ Hãy giữ bí mật thông tin cá nhân.
+ Chỉ nên kết bạn với những người quen biết trong mạng xã hội. Khi bị bắt nạt, hãy chia sẻ với người thân hoặc thầy cô.
+ Không nên sử dụng Internet quá nhiều.
2. Phần mềm độc hại
- Phần mềm độc hại là phần mềm viết ra với ý đồ xấu, gây ra các tác động không mong muốn.
- Theo cơ chế lây nhiễm có hại loại phần mềm độc hại là virus và worm.
- Còn một loại phần mềm độc hại khác là Trojan chỉ nhằm chiếm đoạt thông tin hay chiếm quyền sử dụng máy tính.
a) Tìm hiểu về virus, Trojan, worm và cơ chế hoạt động
* Virus:
- Không là phần mềm hoàn chỉnh, mà chỉ là các đoạn mã độc, phải gắn với một phần mềm mới phát tác và lây lan được.
- Khi chạy một phần mềm đã nhiễm virus, các đoạn mã độc sẽ đưa vào bộ nhớ, chờ khi thi hành một phần mềm khác sẽ chèn vào để hoàn thành một chu kì lây lan.
* Worm, sâu máy tính:
- Là một phần mềm hoàn chỉnh
- Lợi dụng lỗ hổng bảo mật của hệ điều hành hoặc dẫn dụ, lừa người dùng chạy để cài đặt máy tính nạn nhân
* Trojan:
Là phần mềm nội gián. Tùy hành vi, Trojan có thể mang những tên khác nhau sau:
- Spyware: phần mềm gián điệp có mcụ đích ăn trộm thông tin để chuyển ra ngoài
- Keylogger: spyware ngầm ghi hoạt động của bàn phím và chuột để tìm hiểu người sử dụng máy làm gì
- Backdoor: tạo một tài khoản bí mật, truy cập ngầm vào máy tính
- Rootkit: chiếm quyền cao nhất của máy, có thể thực hiện mọi hoạt động kể cả xóa các dấu vết. Rootkit cũng có tài khoản truy cập ngầm
b) Tác hại của phần mềm độc hại
- Virus hay worm lây lan và gây ra các tác động không mong muốn, Trojan thực hiện các hoạt động nội gián.
- Có thể làm hỏng các phần mềm khác trong máy, xóa dữ liệu hay làm tê liệt hệ thống máy tính.
c) Phòng chống phần mềm độc hại
- Thận trọng khi chép các tệp chương trình hay dữ liệu vào máy từ ổ cứng rời, thẻ nhớ hoặc tải về từ mạng.
- Không mở liên kết trong email hay tin nhắn mà không biết rõ có an toàn hay không.
- Không để lộ mật khẩu các tài khoản của mình để tránh bị kẻ xấu chiếm quyền, mạo danh.
- Sử dụng các phần mềm phòng chống các phần mềm độc hại.
?Tổng kết 3 loại phần mềm độc hại trong bảng sau:
ĐÁP ÁN
Nhiệm vụ: Thiết lập các lựa chọn và quét virus với Windows Defender
Hướng dẫn
Bước 1: Từ nút Start và chọn Setting (có thể dùng cách nhanh hơn là gõ chữ “Defender” vào hộp tìm kiếm nằm ở thanh trạng thái), màn hình xuất hiện tượng tự như sau:
Current Threats: Thống kê những nguy cơ tìm thấy trong thời gian gần nhất khi các tệp được quét, kiểm tra.
Quick scan: Nếu nhập vào nút này phần mềm sẽ quét tất cả các tệp chương trình ở các thư mục mà virus thường lây nhiễm.
Bước 3: Quét virus, ta có thể nháy vào nút Quick Scan hoặc vào lựa chọn Scan Options để lựa kiểu quét và quét.
Trong Scan Options, ta có thể lựa chọn các kiểu quét:
- Quét nhanh.
- Quét hết.
- Quét theo yêu cầu.
- Quét ngoại tuyến.
Hình 3: Các lựa chọn trong scan options
Sau khi chọn một lựa chọn, nháy nút Scan now và đợi kết quả.
- Nếu muốn quét thư mục thì nháy nút phải chuột xuất hiện bảng tắt, chọn lệnh Scan with Microsoft Defender.
CÙNG CHUYÊN MỤC:
Chủ đề 1: Máy tính và xã hội tri thức
Lý thuyết: Bài 1-Thông tin và dữ liệu
Lý thuyết: Bài 2-Vai trò của thiết bị thông minh và tin học đối với xã hội
Chủ đề 2: Mạng máy tính và Internet
Lý thuyết: Bài 8-Mạng máy tính trong cuộc sống hiện đại
Lý thuyết: Bài 9-An toàn trên không gian mạng
Chủ đề 3: Đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số
Lý thuyết: Bài 11-Ứng dụng trên môi trường số. Nghĩa vụ tôn trọng bản quyền
Chủ đề 5: Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính
Lý thuyết: Bài 16-Ngôn ngữ lập trình bậc cao và Python
Lý thuyết: Bài 17-Biến và lệnh gán
Lý thuyết: Bài 18-Các lệnh vào ra đơn giản
Lý thuyết: Bài 19-Câu lệnh điều kiện if
Lý thuyết: Bài 20-Câu lệnh lặp for
Lý thuyết: Bài 21-Câu lệnh lặp while
Lý thuyết: Bài 22-Kiểu dữ liệu danh sách
Lý thuyết: Bài 23-Một số lệnh làm việc với dữ liệu danh sách
Lý thuyết: Bài 24-Xâu kí tự
Lý thuyết: Bài 25-Một số lệnh làm việc với xâu kí tự
Lý thuyết: Bài 26-Hàm trong Python
Lý thuyết: Bài 27-Tham số của hàm
Lý thuyết: Bài 28-Phạm vi của biến
Lý thuyết: Bài 29-Nhận biết lỗi chương trình
Lý thuyết: Bài 30-Kiểm thử và gỡ lỗi chương trình
Lý thuyết: Bài 31-Thực hành viết chương trình đơn giản
Lý thuyết: Bài 32-Ôn tập lập trình Python
Chủ đề 6: Hướng nghiệp với Tin học
Lý thuyết: Bài 33-Nghề thiết kế đồ hoạ máy tính
Lý thuyết: Bài 34-Nghề phát triển phần mềm
